Levensvragen

Deze aflevering van Denksels is ontstaan in de trein. Mijn vriendin en ik zijn op weg naar de Italiaanse Alpen. De trein is Zevenaar voorbij geraasd. De Liemers hebben we in iets meer dan 10 minuten in een rechte lijn doorkruist. Op naar hoger gronden.

Ons plan is lange wandelingen te maken op meer dan duizend meter boven zeeniveau. Het doel van deze reis is tot rust te komen en heldere gedachten krijgen. Wat dat betreft bevind ik mij als filosoof in goed gezelschap: “collega” Friedrich Nietzsche was ook een groot liefhebber van de bergen. Hij hield van lange wandelingen op niveau. En ik durf toch wel te stellen dat hij heldere gedachten heeft gehad.

Levensvragen
Als praktisch filosoof ben ik altijd gespitst op levensvragen. Ik organiseer daarvoor bijvoorbeeld gespreksgroepen. (Vanaf oktober ook in Zevenaar.) De afgelopen maanden heb ik zelf de nodige levensvragen voor de kiezen gehad. En mijn vriendin zit wat dat betreft in de hoogste klasse.

Ze is - volgens de artsen - uitbehandeld voor de kanker die ze ruim een jaar in zich draagt. En staat nu voor de keus: hoe verder? Wel of niet beginnen met een chemokuur, waarvan de uitkomst onzeker is, maar de bijwerkingen een lange lijst vormen? 

Haar favoriete plek is het hooggebergte. Twee jaar geleden hebben we in Piemonte “het paradijs” gevonden. De ideale plek om nu naar terug te keren om helderheid te vinden.

Als vriend / partner ben ook ik de afgelopen maanden geconfronteerd met vragen, die ik daarvoor nooit heb hoeven beantwoorden. Het klinkt misschien erg klinisch, excusez le mot, maar voor de uitoefening van mijn vak is het goed om ook zelf eens de diepte in te moeten. Als gespreksleider sta je vaak enigszins op afstand als de groep het over eigen ervaringen heeft. Dat is niet verkeerd. Een filosofisch gesprek leiden vergt de nodige emotionele distantie. Nu moet ik toch echt zelf aan de bak. 

Helpt filosoferen?
Helpt de filosofie mij nu, zoals ik altijd pleeg te stellen? 

Tja, goede vraag, Peter. 

Het antwoord is niet eenduidig. Zeker, dit soort vragen met een zekere afstand benaderen, helpt. Je overziet daarmee welke aspecten allemaal een rol spelen. Je onderscheidt makkelijker waar emoties de overhand dreigen te nemen. Je ziet welke denkpatronen je mogelijk hinderen.

Aan de andere kant blijkt eens te meer, dat het vinden van hét antwoord praktisch onmogelijk is. Je golft heen en weer tussen de opties. Sterker nog, de vraag verandert zo'n beetje met iedere medische ontwikkeling. 

Ik verwacht dat de ijlere lucht het denken makkelijker maakt. Maar vooral wens ik dat mijn vriendin en ik tot rust komen. Dat we enorm genieten van de vergezichten en de warmte van de houtkachel, de wijn en alles wat dit “paradijs” ons te bieden heeft.

Is dit filosofie? 
Enerzijds, nee, het is geen denken of redeneren.

Anderzijds, ja: dit is filosofie van de bovenste plank! De enige die er toe doet.
door Peter Schmitz