Foto: Jacco Groen

War on Minerals: eerbetoon aan Willem Geertman

Hij werd vermoord. Koelbloedig geëxecuteerd. Op klaarlichte dag. Voor de ogen van een aantal collega’s. Willem Geertman. De Nederlander die zich meer dan 45 jaar geleden als missionaris op de Filipijnen vestigde om de allerarmsten te helpen. Die een Filippino trouwde, de taal sprak, geliefd was in de gemeenschap waarin hij leefde en zich met hart en ziel inzette als natuurbeschermer.

Nummer 99 en 100
Willem was actief in de milieubeweging die zich verzet tegen grote mijnbouwprojecten waardoor boeren en inheemse volken van hun grond verdreven worden, die onderzoek doet naar de risico’s op modderstromen door grootschalige bomenkap en zich inzet voor de aanplant van nieuwe bomen als compensatie voor de verdwenen natuur. Willems inspanningen werden hem niet in dank afgenomen; hij werd bedreigd. Op 3 juli 2012 werd de liefde voor de natuur en de Filippino’s hem fataal. Met zijn dood stond, gerekend vanaf 2010, de teller op 100 vermoorde activisten. Een aantal dagen voor de moord op Willem Geertman was het ook al raak en werd nummer 99, eveneens een natuurbeschermer, om het leven gebracht. Die moorden betekenden niet het einde van een bloedige rij. Nu, vijf jaar later hebben zeker 250 natuur- en mensenrechten beschermers het leven gelaten en nog altijd worden wekelijks vier natuurbeschermers wereldwijd vermoord. Omdat zij zich inzetten voor het behoud van de aarde, zich zorgen maken over de toekomst van hun en onze kinderen en het tij willen keren.

Laissez faire houding
Op 10 december, de dag van de Rechten van de Mens, vertoont Filmhuis Zevenaar in samenwerking met Amnesty International War on Minerals. De documentaire is een indringend portret van filmmaker Jacco Groen die tijdens de moord op Willem Geertman op de Filipijnen was. “Ik wilde kijken wat er was gebeurd. Die ijskoude afrekening schokte mij immens, maar misschien raakte ik nog wel meer onder de indruk van het uitblijven van reacties. Buiten de intimi rond Willem leek in Nederland niemand er koud of warm van te worden. Men ging over tot de orde van de dag.

Diezelfde laissez faire houding gold ook onze overheid en de Nederlandse ambassade in Manilla. Alsof er niet zojuist een landgenoot was vermoord, er geen ooggetuigen waren en het bewijs niet overduidelijk was. Kennelijk was de Nederlandse handelsdelegatie die op dat moment de Filipijnen bezocht belangrijker. Die opstelling zette me aan het denken en zorgde er voor dat, in samenwerking met natuurorganisatie IUCN*, ‘War on Minerals’ er kwam.”

Geëngageerd
Jacco Groen maakt al sinds zijn achttiende documentaires en dramaproducties, studeerde aan de filmacademie in Brussel en Amsterdam en is algemeen directeur en mede-eigenaar van de stichting Springfilm, een productiemaatschappij die zich richt op films met een maatschappelijk belang. Vorig jaar werd op NPO2 zijn documentaire ‘Grenzeloos misbruikt’ vertoond. Een aangrjjpend verhaal over webcamkinderseks op de Filipijnen.

Vijf jaar heeft Jacco Groen aan War on Minerals gewerkt. Hij volgde de mensen op de Filipijnen, hield de ontwikkelingen rond de mijnbouw in de gaten en keek met groeiende afschuw naar de verstrengeling van de alles bepalende politieke, economische en (para) militaire elite, de corruptie, de onwil om de moorden op te lossen en de brievenbusrelaties in Nederland.

Gedreven
Vanwaar die drive? “Het moet verteld, er moet aandacht komen voor misstanden in de wereld. Voor het gegeven dat zoveel natuurbeschermers het leven laten. Voor de haast maffia-achtige rol die de mijnbouw in landen als de Filipijnen speelt. Daarnaast is het nodig dat er aandacht komt voor de rol van de Nederlandse politiek. Die hulde zich na het aanbieden van een petitie 'tot onafhankelijk onderzoek van en gerechtigheid voor de moord op Willem Geertman' aan de vaste Kamercommissie voor buitenlandse zaken in stilzwijgen. Een Nederlands onderdaan was koelbloedig vermoord en politieke reacties bleven en blijven uit! Broer Herman Geertman heeft de strijd nog niet opgegeven en doet er alles aan om de onderste steen boven te krijgen en de daders te laten berechten.”

Desinteresse
“De rol van Nederland gaat verder dan alleen gebrek aan belangstelling, Nederland werkt volop mee aan het in stand houden van het corrupte systeem. Jaarlijks investeren Nederlandse banken en pensioenfondsen miljarden euro’s in deze mijnen, die rijk zijn aan grote hoeveelheden goud, nikkel en andere delfstoffen. Hoogst lucratieve investeringen die in 2013 maar liefst 1,2 miljard euro’s bedroegen. Investeringen waarvoor kostbare natuur vernietigd wordt, mensen zonder fatsoenlijke compensatie hun huizen moeten verlaten en er gemoord wordt. Omdat ze een tegengeluid laten horen. Dat verhaal moet worden verteld en echt doordringen tot de Nederlandse politiek. Nederland is partij, laten we dat niet vergeten.”

Zwaar bewapend
Het lijkt niet helemaal ongevaarlijk, de aandacht die u vraagt voor de misstanden rond de mijnbouw op de Filipijnen. Ooit zelf in een onveilige situatie verkeerd? “Zeker, in de buurt van de mijnen maakten zwaar bewapende militairen ons het filmen onmogelijk. Ondanks onze inspanningen niet op te vallen, deze documentaire hebben we met zijn tweeën gemaakt, was er voortdurend een latent gevoel van onveiligheid; mensen willen niet dat je aan hun macht tornt. Maar het verhaal over het leegroven van de aarde moet worden verteld. Het verhaal van de vermoorde Willem Geertman die stierf omdat hij het beste met de Filippino’s voor had, mag niet in de vergetelheid geraken. Daarom ben ik blij dat de documentaire in Filmhuis Zevenaar** wordt vertoond. In Canada komt de film op tv en vanuit Denemarken is er interesse. Op de Filipijnen is de première in februari 2018 gepland, de trailer is daar inmiddels 1,8 miljoen keer beken. Interesse te over, alleen de publieke omroep in Nederland heeft zich nog niet gemeld. In dat opzicht is Zevenaar een van de voorlopers.” Op zondag 10 december zal Jacco Groen aanwezig zijn voor vragen en toelichting. En om met in Nederland wonende Filipijnse vrienden de documentaire te bekijken. “Het zal bij tijd en wijle misschien heftig zijn, maar hoop en vertrouwen in uiteindelijk een betere wereld zullen de boventoon vieren.”

Informatie:
* IUCN = (International Union for Conservation of Nature, internationale unie voor natuurbescherming) is een internationaal samenwerkingsverband dat zich bezighoudt met natuurbehoud en het duurzaam beheer van natuurlijke hulpbronnen.

** = Filmhuis Zevenaar vertoont War on Minerals op zondag 10 en op dinsdag 19 december 2017. War on Minerals is Nederlands ondertiteld.

Filmhuis Zevenaar
Springfilm