Schmuggelfietstocht in het grensgebied

‘Hij was een smokkelaar die diep in de nacht steeds weer z’n smokkelwaar de grens over bracht. Klein was het smokkelloon en groot het gevaar, zo is het leven van een smokkelaar’ schreef Johnny Hoes vele jaren terug in zijn smartlap ‘de smokkelaar’.

Weglekkende boter
In de loop der jaren is er door spannende kinderboeken en opwindende films een haast geromantiseerd beeld van smokkelaars ontstaan. Mannen die in het holst van de nacht met een jute zak op de rug probeerden de douaniers te slim af te zijn. Vrouwen die gesnapt waren en in een warm douanekantoor net zo lang werden vastgehouden tot de boter uit hun kleren lekte. Met het wegvallen van de Europese binnengrenzen is die vorm van smokkelen verdwenen. De huidige smokkelwereld is gelinkt aan mensenhandel, drugs- en wapensmokkel en bendes die het klappen van de criminele zweep tot in het uiterste beheersen.

Geen avontuur maar noodzaak
De Dikke Van Dale omschrijft smokkelen als het heimelijk vervoeren, met name over de grens brengen van verboden goederen of spullen waarvoor rechten betaald moeten worden. Boter, suiker, sigaretten, drank, koffie waren bij uitstek producten waarvoor smokkelaars wel een risico wilden lopen. “Het was niet louter uit zucht naar spanning” zegt Esther Ruesen van Welcom en medeorganisator van de Schmuggelfietstocht. “Schaarste op de voedselmarkt en simpelweg te weinig inkomen maakten smokkelen in vroeger jaren haast tot een noodzakelijk kwaad. Het hele grensgebied tussen Nederland en Duitsland, maar ook elders met België leende zich bij uitstek voor deze bijzonder bijverdienste, die voor sommigen zelfs het hoofdinkomen vormde.” Is de behoefte om levensmiddelen te smokkelen verdwenen, de verhalen zijn er nog, de paadjes liggen onveranderd in het landschap en de geheime doorgangen zijn hooguit wat dichtgeslibd.

Gefundenes Fressen
Het voor even laten herleven van verdwenen tijden wordt nu ingezet om toeristen te trekken en te laten zien hoe slim, geslepen en oplettend de smokkelaar moest zijn om uit handen van de sterke arm te blijven. Kortom, ‘gefundenes Fressen’ voor grensorganisaties die de handen op cultureel gebied ineen slaan. Een van die initiatieven is de grensoverschrijdende Schmuggelfietstocht over historische landschapswegen op zondag 22 mei 2016. Voor de tweede maal organiseren Rheinmuseum Emmerich, info Center Emmerich, Heemkundekring Bergh, Bibliotheek Monferland en Welcom deze Schmuggelfietstocht met een lengte van 38 kilometer. Tussen 11.00 en 13.00 uur kan gestart worden bij zowel het Rheinmuseum in Emmerich als het Barghse Huus in ’s-Heerenberg. Voor € 2,00 per persoon krijgt iedere deelnemer een paspoort, een routebeschrijving en onderweg verschillende vormen van vermaak. Mannenzang in de bibliotheek van ’s-Heerenberg, smokkelverhalen in het Rheinmuseum Emmerich en optredens van het Duitse Figuren- und Marionettentheater Tik in Schloss Borghees. Daarnaast zijn de molens in Elten en Stokkum te bezichtigen.
door José Vleeming

Informatie:
Esther Ruesen, 0316-223520
iedereen welkom: vanaf 16.5.2016 hier meer info